Kup sobie telewizor Jamesa Camerona…

Dziś chciałem poruszyć kwestię jakości obrazu w naszych telewizorach/projektorach. Dowiesz się co to znaczy profesjonalna kalibracja i czy gra jest warta świeczki.

Kalibracja – czy mi to potrzebne?

Żeby dobrze sprawę zrozumieć wystarczy odpowiedzieć sobie na jedno pytanie. Jeżeli jesteś entuzjastą filmowym, odpowiedź powinna być jednoznaczna. Bynajmniej pytanie jest zgoła inne niż w nagłówku, mianowicie:

„czy oglądając film chcę go widzieć dokładnie w ten sam sposób co reżyser?”

Jeżeli twoja odpowiedź jest twierdząca to zapraszam do dalszej lektury.

Dlaczego kalibrować?

obrazek górny: skóra pomarańczowa, brak detali twarzy, brak detali w ciemnej części obrazu

Nie wnikając w szczegóły techniczne każdy telewizor jest wykonany, lub przynajmniej powinien być wykonany według ściśle określonych standardów. Bez nich zapanowałby chaos w naszym życiu, stacje radiowe nadawałyby w przypadkowych pasmach, od stacji do stacji paliwo miałoby inny skład itd. Więc standaryzacja daje nam pewność, że istnieją ustawienia wzorcowe, które każdy panel/projektor powinien wyświetlić.

A więc czy twój telewizor spełnia te standardy? Odpowiedź nie jest jednoznaczna, dopiero podłączenie profesjonalnych urządzeń pomiarowych i przejście procedury kalibracyjnej  pozwoli powiedzieć jakiej jakości jest twoja matryca. Niemniej:

każdy telewizor możemy skalibrować tak, aby obraz u ciebie w domu wyglądał identycznie jak u Jamesa Camerona czy Georga Lucasa.

Wszystkie bowiem studia nagrań, podobnie z resztą jak pracownie graficzne czy drukarnie są skalibrowane tak aby dokładnie odzwierciedlać kolory zgodnie z zamierzeniem autora.

Wydając 10 i więcej tysięcy na telewizor lub projektor chcielibyśmy mieć produkt wart swej ceny. Tak więc dlaczego pracuje on na ustawieniach fabrycznych? To tak jak jeździć samochodem w trybie serwisowym! Inwestycja w kalibrację obrazu pozwala ‘wycisnąć’ z danego modelu maksimum swoich możliwości, ale przede wszystkim daje nam najlepszą dynamikę obrazu i kolory zgodne z zamierzeniem reżysera. Nie bez powodu Cameron wydał 14 milionów dolarów na opracowanie kolorów w filmie „Avatar”. Chciał aby film wyglądał właśnie w ten sposób, źle ustawiony telewizor rujnuje wizję, którą stworzył.

Na czym polega kalibracja THX?

Kalibracja TV to regulacja ustawień telewizora w taki sposób aby wyświetlał prawidłowy obraz. W telewizorach oprogramowanie może być rozbudowane. Jest wiele suwaków, które wpływają w określony sposób na parametry pracy matrycy, które certyfikowany kalibrator THX potrafi odpowiednio ustawić. Oczywiście nie metodą na oko, ale wykorzystując kosztowne narzędzia akie jak spektrofotometry i kolorymetry.

Kalibracja projektora lub telewizora taką metodą pozwala na precyzyjne ustawienie jasności, kontrastu, podświetlenia matrycy, balansu bieli, gammy i w końcu przestrzeni kolorów zgodnie ze standardem REC.709.

Profesjonalna instalacja systemów multimedialnych wymaga poprawnej kalibracji rzutnika lub telewizora. Można przygotować różne profile obrazu na oglądanie w dzień i w nocy. Oddzielnie można skalibrować tryb 3D. Można skalibrować tylko 1 tryb, ale nie można kalibracji pominąć.

Jaki jest efekt?

Przenieśmy się na chwile do dużego sklepu z telewizorami. Jeżeli spojrzymy na rzędy telewizorów stojących obok siebie zobaczymy, że każdy z nich wyświetla inny obraz. Krzykliwe kolory, maksymalna jasność to odcisk speców od sprzedaży danej marki. Chcąc wyróżnić się na tle konkurencji podkręćmy wszystko co można na maksymalny zakres. Po co i dlaczego – o tym za chwilę.

Wracając do rzędów telewizorów: są one rozregulowane aby realizować cele marketingowe. Przynosząc taki telewizor do domu i oglądając w ustawieniach fabrycznych „out of the box” na pewno nie oglądamy świata rzeczywistego.

Gwarantuję, że jakby je wszystkie skalibrować, nie dostrzeglibyśmy między nimi żadnej różnicy. Niezależnie od tego czy jest to LED, LCD, CRT, Plasma, LCOS, DLP, DILA itp. Oczywiście pod warunkiem, że producent nie oszczędził na oprogramowaniu i niektórych suwaków po prostu nie zaprogramował lub, że suwaki są, ale nic nie robią (tak też się zdarza).

Tak więc jeżeli trawa w naszym telewizorze jest najbardziej soczystą trawą na świecie, twarze ludzi są jak po drzemce w solarium a ostrość obrazu jest blisko skrajnej wartości to sygnał, że jesteśmy oszukiwani przez nasz telewizor i oglądamy nie to co reżyser miał na myśli. Ponadto taki telewizor będzie zużywał 2x więcej energii elektrycznej niż powinien.

Po kalibracji będziemy mieli poprawnie ustawione parametry od poziomu czerni/bieli począwszy a na kolorach i gammie skończywszy. Stawiając wirtualnie nasz telewizor obok telewizorów w studiu filmowym zobaczymy dwa identyczne obrazy. Czy to ma sens? Dodatkowo otrzymamy raport pomiarowy przed i po kalibracji oraz oficjalny certyfikat, że ekran został skalibrowany według standardów THX.

Telewizyjny marketing

Producenci często ustawiają oprogramowanie telewizorów w taki sposób aby wyglądały jasno i kolorowo i aby wyróżniały się w sklepie na tle konkurencji. To cel marketingowy. Marketing traktuje nas jak ćmy lecące do najjaśniejszej żarówki. Ich celem nie jest, żeby nasz obraz był bliski perfekcji, celem jest sprzedaż telewizora. Jeżeli uświadomimy sobie tą prostą logikę będziemy mogli lepiej sformułować swoje potrzeby i będziemy świadomi, że zapraszając do siebie profesjonalistę THX uzyskamy obraz taki jak należy.